News 13.10.2015

Kiedy mózg człowieka najbardziej efektywnie pochłania wiedzę?

Badania nad organem, jakim jest mózg, zdolnością uczenia się i specyfiką mózgu są prowadzone bardzo aktywnie, mimo to wciąż niewiele wiemy o tym jak działa nasz mózg. Pewne procesy są nam znane, jednak zjawisk niewyjaśnionych jest jeszcze bardzo wiele. Edukacja coraz więcej czerpie z osiągnięć neurologii i psychologii. Poprzez połączenie wyników badań nad fizykalnym podłożem nauki oraz emocjonalnym, psychiczną sferą mózgu i udziału w procesie uczenia się możemy wspierać swoją edukacją, czyniąc ją bardziej skuteczną. Z błyskawicznej nauki słyną najmłodsi, zwykle uczą się najszybciej tego, czego nie powinni, jednakże całkiem dobrze wychodzi dzieciom nauka jako taka. Dlaczego jak raz dzieci uczą się szybko i skutecznie? Otóż po pierwsze młodszy organizm chłonie wiedzę szybciej.

 

Kluczową różnicą między mózgiem kilkulatka a kilkudziesięciolatka jest zaśmiecenie mózgu zbędnymi informacjami, często sprzecznymi, nie zawsze obiektywnymi. Zbyt duża ilość wiedzy już wchłoniętej może powodować nadmierną analizę wiedzy przyjmowanej za pewnik utrudniając jej zapamiętanie. Co istotne wraz z wiekiem coraz mniej wiedzy nabywamy poprzez osobiste doświadczenie, przykład a coraz więcej wiedzy pochodzi z teorii, książki, wykładów. Informacja zasłyszana nie jest tak chętnie przyswajana jak ta uzyskana w wyniku doświadczenia, konkretnej sytuacji, przeżycia i wrażenia. Kolejnym czynnikiem różniącym dorosłych od nauki dzieci jest emocjonalne nastawienie. Dla maluchów motywacja wewnętrzna do zdobywania wiedzy, poznawania świata jakim jest jest tak duża, iż pozytywnie są nastawione do każdej informacji jaka do nich trafia. Wręcz bezkrytycznie i ufnie, co więcej silna motywacja sprawia, iż nie czują wysiłku wkładanego w naukę, koncentrację na zadaniu. Efektywność nauki zależy od wielu czynników, nie tylko od predyspozycji mózgu, ilorazu inteligencji z jakim się rodzimy, ale również od własnego nastawienia, zaangażowania, jak również szeregu czynników obiektywnych jak warunki środowiskowe, dostęp do pomocy dydaktycznych itp. Mózg człowieka przyswaja wiedzę stopniowo w czasie. Niestety dla wielu, nie da się nauczyć  wszystkiego szybko. Można naukę przyspieszyć poprzez odpowiednie ułatwienie nauki, sprzyjające działania, ale pewnych etapów w nauce nie da się pokonać.

W zależności od charakteru, przyzwyczajeń, osobowości jedni efektywniej uczą się o poranku, inni wieczorami, jedni z obrazu, inni ze słuchu itd.Każdy z nas jest inny, i każdego z nas mózg inaczej się uczy. Oczywiście są pewne cechy wspólne dla procesu edukacji, które zostały wykorzystane w metodyce. Aktualnie duży nacisk kładziony jest na wielozmysłowość nauki. Poprzez oddziaływanie różnymi bodźcami na mózg można osiągnąć o wiele więcej niżeli ślęcząc nad książką i jednorodnymi ćwiczeniami.

Wśród czynników wpływu na szybkość nauki znajdują się wypoczynek organizmu i jego kondycja zdrowotna. Odżywienie organizmu ma bezpośredni wpływ na to jak pracuje nasz mózg. Jeśli jesteśmy głodni, niewyspani, brakuje nam witamin z pewnością znacznie trudniej będzie się nam uczyć i zdobywać wiedzę, nawet jeśli będzie to wiedza nas interesująca. By sprawić, aby mózg przyswajał wiedzę w lot warto zapewnić mu odpowiednią ilość snu, ale również odpoczynku, rozrywki i relaksu. W atmosferze relaksu o wiele lepiej się nam uczy, pośród osób wśród których czujemy się swobodnie również. Wielu osobom pomaga również ruch, sport i przebywanie na powietrzu. Dobre dotlenienie mózgu umożliwia efektywny wypoczynek mózgu, który zyskując nową energię może uczyć się szybciej i bardziej skutecznie niżeli po kawie. Istotnym czynnikiem jest także nastawienie do nauki. Jeśli mamy przyswoić coś, co nie sprawia nam przyjemności, pod presją czasu a w dodatku nas nudzi i jesteśmy przekonani o porażce wiadomości te będą nam przychodzić z trudem. Niestety, kiedy nie widzimy celu nauki określonej rzeczy nasz mózg się wyłącza i mimo iż może sprawiać wrażenie, że jest skoncentrowany to nie przyswaja w rzeczywistości żadnej wiedzy.Przeczytaj też artykuł o motywacji tutaj,

 

Jeśli wiedza podawana jest sukcesywnie partiami, a następnie utrwalana mózg znacznie efektywniej zapamiętuje. Bardzo istotny jest przykład jeżeli jest tylko taka możliwość, by uczyć się poprzez osobiste doświadczenie sytuacji to warto skorzystać z takiej opcji. Ważnym czynnikiem w nauce jest osoba nauczyciela. Jeśli nauczyciel nawiązuje odpowiednią relacje z uczniem, potrafi go zainteresować wiedzą przekazywaną a także potrafi wytłumaczyć zagadnienia stwarzające trudności w zrozumieniu, wówczas mózg przyswaja wiedzę bez trudu. Warto w procesie nauki zadbać także o element satysfakcji z wiedzy, jaką nabywamy. Metody nauki również mają wpływ na naukę, im bardziej zindywidualizowane i dopasowane do potrzeb, możliwości ucznia tym przynoszą lepsze efekty. Na efekty nauki zwykle długo nie trzeba czekać, jeśli dodamy element rywalizacji. Z natury lubimy się porównywać i wygrywać. Wyścig szczurów to nic innego jak jedna z metod wzmagających efektywność nauki. Współzawodnictwo mobilizuje, chociaż może być równie destrukcyjne jak i budujące. Co więcej uczymy się błyskawicznie obserwując swoje sukcesy, nawet te najdrobniejsze. Postępy w nauce poprawiają samoocenę, jak i wpływają na motywację i przekonanie, wiarę we własne siły i możliwości. Nie rzadko skupienie się na celu jakim jest nauka sama w sobie jest dużym problemem, gdyż wciąż są sprawy pilniejsze, ważniejsze. Trudność w koncentracji i brak czasu nie sprzyja chłonięciu wiedzy, aczkolwiek praktyka czyni mistrza. Często nawet nie wiemy, kiedy się uczymy. Nie zawsze trzeba poświęcać nauce wiele czasu, często uczymy się przy okazji, małymi dawkami wiedzy zasłyszanej, zobaczonej, doświadczonej.

To w jaki sposób uczy się nasz mózg, konkretnej osoby warto odkryć samodzielnie poprzez obserwację siebie, zdobywanej wiedzy i czasu, kiedy mózg chłonie najwięcej, w jakich okolicznościach. Dążenie do zapewnienia takich właśnie warunków do nauki zwielokrotnia nasze szansę na efektywną naukę w krótkim czasie. Warto w tym miejscu dodać, iż efektywna nauka to również trwała nauka, przyswojenie wiedzy poprzez zapadniecie w pamięć długotrwałą. Nie sztuką jest nauczyć się na egzamin, za to nie lada osiągnięciem jest zapamiętać na lata wiedzę niekoniecznie używaną na co dzień.

Jedną z okoliczności, o której wciąż niewiele się mówi jest utrzymanie elastyczności mózgu charakterystycznej dla wieku przedszkolnego i wczesnoszkolnego, kiedy mózg jest plastyczny przyswajając coraz więcej i więcej wiedzy. Sprzyja nauce gimnastyka mózgu, którą z łatwością można wykonać poprzez rozwijanie swoich pasji jak i zagadki logiczne, łamigłówki, krzyżówki, jak też naukę języków obcych, podejmowanie nowych wyzwań, kreatywnych projektów. Im więcej się uczymy, tym nasz mózg więcej ćwiczy, a ćwicząc rozwija się ucząc się coraz szybciej, skuteczniej tworząc powiązania między neuronami. Na każdym etapie życia warto zadbać o odpowiedni stopień gimnastyki dla mózgu, który poza rozwojem intelektualnym gwarantuje nam ochronę przed demencją starczą, chorobami neurologicznymi i obumieraniem mózgu, zapominaniem się wraz z wiekiem.

 

Autorem artykułu są eksperci z platformy edukacyjnej do nauki języków obcych gdzie np. francuski przez skype z Preply jest jednym z najbardziej popularnych wyborów wśród studentów z Polski. Zapraszamy.